Eski Türkçede Sayı Sistemlerine Kısa Bir Bakış

Kaşgarlı Mahmud’un Türk kültürünün yapıtaşlarından olan  “Divanu Lugatit Türk” eserini  karıştırırken dikkatimi çeken bazı kelimeler olmuştu. “tokuz on” ve “sekkiz on” bunlar kolayca tahmin edileceği üzerine 90 ve 80 sayılarını ifade ediyorlar. Bugünlerde bu kelimeler tekrar karşıma çıktılar. Ben de bunun üzerine sayılarımızın etimoljisini ve tarih boyunca kullandığımız sayma sistemlerini araştırdım ve bu araştırmamdan aldığım keyfi ve öğrendiklerimi sizlerle de böyle bir derleme yazısıyla paylaşmak istiyorum. Bu yazımda esas olarak bugünkünden daha farklı bir sistem kullanmaları sebebiyle EskiTürkçe Devresi denilen Köktürk, Yenisey devlerindeki özelliklere yer vereceğim.

Öncelikle rakamları ele alalım. Sözlükten rakamların etimolojisine baktığımda sadece altı(6) ve yedi(7) rakamları için açıklama bulabildim. Yedi rakamı Orhun yazıtlarında yeti/yetti şekliyle var. Aynı zamanda yetmek fiile ile ilişkili olması muhtemel sözlükte 7 bazlı bir sayı sisteminde “tamam” anlamında kullanılmış olabilceği ile ilgili tahmin var. Aynı şekilde altı içinde 7 bazlı bir sayı sisteminde bütünün bir eksiği anlamında kullanılmış olabileceği tahmini var.

Devamı